Habari, daar ben ik weer!

We hebben een tijdje zonder stroom en internet gezeten, vandaar het lateberichtje!

Excusus voor eventuele typfouten, ik typ een eind weg en lees het niet meer na voordat het op de site komt.

Onze laatste week in het ziekenhuis zit erop. Nu beginnen de Safaris en we hebben ook weer een leuk feestje van de bisschop! Hieronder een stukje van mijn verhaal van de laatste weken:

* 11 april 2011
Ben kapot! Het is heet vandaag en krijg er hoofdpijn van. Na de werkdag ga ik mee voor een presentatie over paliatieve zorg. Een non doet de presentatie. Het eerst half uur promoot ze medicijnen voor de aandoening Burkitt lympfoon. Daarna moeten we allemaal gaan staan en met onze vuisten de lucht in slaan. Daarna met de voeten op de grond stampen en dan alles 3 keer herhalen. Zo, nu zouden we niet meer in slaap vallen tijdens de tweede helft van de presentatie. We krijgen een flesje soda aangeboden, gelukkig want ik val om van vermoeidheid en hitte. Een powerpoint geeft weer waneer er paliatieve zorg moet worden gegeven, waarom, hoe etc. Iederen luistert aandachtig. Het hele palliatieve zorgverlenen wordt hier niet tot nauwelijks gegeven. Mensen hebben veel vragen die wij vanzelfsprekend vinden. Om 4 uur is het afgelopen. Ik ga naar bed! Vandaag ook niet rennen. Ik baal ervan.. Woendag extra hard mn best doen.

* 12 april 2011
Twee bevallingen geasisteerd.
Outreach bevestigd, morgen gaat het zeker door!
Veel heen en weer gelopen om medicijnen op te halen, lab-uitslagen ophalen etc. Infuusje geprikt. Supervisors van Mwanza komen langs en iedereen is een beetje gespannen. Er worden serieuze gesprekken gevoerd en assesments gehouden. We krijgen te horen dat de wazungu (blanken) heel goed werk leveren. Jeuhj, goed voor ons!

13 april 2011
Vandaag zijn we op out-reach geweest. Was leuk! Om kwart over 9 vertrokken we in een jeep naar een dorpje 5km verderop. Bij een schooltje stopten we en werd er een klas ontruimt om plaats voor ons te maken. Na een paar minuten wachten kwamen overal vandaan moeders met kinderen. Ze kwamen het lokaaltje binnen en gaven dan een kaartje af waar op bij wordt gehouden hoevaak ze en welke vaccinaties ze hebben gehaald. Kinderen hier worden ingeent tegen DTP, mazelen, tetanus wanneer de moeder zwanger is, en er werd een soort mantoux test gedaan. Ook kregen ze vit. A in een vies klein rode capsule die boven de mond van het kind uitgeknepen werd.Er werd niet gewogen. T was leuk om te doen, maar vaccineren op kleine baby's is toch wel een beetje griezelig, zo'n kleine beentje waar je, in vergelijking, een enorme naald insteekt.. Ging allemaal goed en kreeg op een gegeven momentde smaak goed te pakken. Ik heb alle kindjes een armbandje op knipje gegeven. Ze waren er maar al te blij mee. De zusters die met ons meegingen vonden de fel gekleurde knipjes zo mooi dat ze ze zelf wilden houden. Om half 1 was iedereen langs geweest en hebben we onzespullen, een doos vol spuitjes, een koelbox met vaccinatiemiddelen en een naaldencontainer ingepakt en zijn weer richting Sumve gereden.
- We werdenuitgenodigd door een collega van de Female Ward, ze heet: Bahati. Een leuke verpleegkundige van een 58jaar die samen met 2 andere vpks in een simpel huisje tegenover het ziekenhuis woont. Ze had uitgebreid gekookt! Spinazie, bananenprutje (smaakte naar aardappel) en kleine zoute visjes genaamdDaga. Onmundig zout allemaal. We werden zon beetje verplicht 3 keer op te scheppen, we wilden niet onbeleefd zijn maar hebben na 2x opscheppen bedankt. Mn buik zit nog steeds bomvol. We voelen ons altijd een beetje opgelaten als we worden uitgenodigt en er veel is gekookt. Ze hebben zelf al zo weinig. Achter
het huis heeft ze een groot veld waar ze zelf alle groente en fruit kweekt, (de Shamba). Wat een werk zeg!
- Verder is het hier ontzettend heet, niet te geloven. Ik smelt!

14 april 2011
Drukke dag op labour ward. Op alle verlosbedden ligt een vrouw te bevallen. Twee keer geholpen met de bevalling en navelstreng doorgeknipt. Twee van de vrouwen zijn voor de 1e keer zwanger, prime gravida en hebben het erg zwaar. Het duurt lang. Bij vrouw 1, eigenlijk meisje (17jaar) gaat het uiteindelijk wat sneller. Ze krijgt niet te missen opmerkingen naar haar hoofd geslingerd, ze moet harder persen en zich niet aanstellen. Het hoofdje van de baby ligt met het gezichtje omhoog, naar het os pubis. Daardoor was het erg lastig voor de moeder om goed te persen, er was minder ruimte dan wanneer het kindje met het gezicht naar beneden ligt. De baby komt eruit en heeft een langwerpig hoofdje en ziet blauw, reageert niet tot nauwelijks op pijn prikkels en huilt ook niet. Er wordt eerste hulp geboden in de vorm van neus en mond uitzuigen, extra zuurstof met een maskertje in de mond en neus blazen en er wordt een zuurstofmaskertje in de kleine neusgaatjes gestopt. Het kindje begint zachtjes te huilen. Goed teken, ze ademt uit zichzelf. Het is een jongetje. Hij blijft nog een poosje onder
de warmte lamp en aan de zuurstof liggen. Niet veel later bevalt vrouw 2 van een kindje die niet wilt ademen/huilen. Ook dit kindje, een jongetje, heeft hulp nodig. Hij is er erger aan toe en er
wordt dextrose gegeven. Later tillen ze het kindje bij de voetjes omhoog en wrijven ze hard over de rug. Iets een geluidje komt er uit de longetjes. Ik mag de neus en mond uitzuigen, heel voorzichtig duw ik het slangetje in een van de neusgaten. Ik krijg instructies dat het slangetje er verder in moet. Ik denk bij mezelf, nóg verder?? Het slangetje zit inmiddels al zo'n 10cm in de neus. Niet lang daarna begint het kindje te roggelen en haalt maakt kleine piepgeluidjes, de voeten van de baby worden opgetilt en Siter Kabira slaat met een platte hand hard tegen de voetzooltjes. De baby begint iets harder te huilen. Dan slaat ze nog eens, en nog eens. Op een gegeven moment huilt de baby harder en houd het slaan op. Die longentjes doen het nu wel..
Vrouw bevalt in goot!! Wij, Karin en ik zijn druk aan het werk op de labour ward en zien Bill binnenkomen met een klein pakketje in zijn handen.. Het is eenklein babytje die evengroot is als mijn hand. Het leeft nog.Waar komt dat vandaan? We moeten hem volgen. Snel trekken we onze handschoenen aan en lopen in snelle pas anchter Bill aan naar buiten. Wat we daar aantreffen is bijna niet te geloven.. Wat blijkt nu: In de ochtend is er een meisje op de afdeling geweest omdat ze vaginale bloeding had. Werd niet veel op uit gedaan en ze werd naar huis gestuurd. Eind van de middag is ze naar de poli in het ziekenhuis gebracht omdat de bloeding heviger werd. Zij verwezen haar door naar de labour/maternity ward. Lopends gaat ze die richting op. De weg van de poli naar de afdeling is zo'n 100m. Langs het pad, een weggetje gestort van beton loopt een goot van zo'n 50cm doorsnee. Door het hele ziekenhuis lopen deze paden en verbinden de afdelingen met elkaar. Langs beide zijde loopt zo'n goot. Om water af te voeren van de dakgoten, enandere dingen die er eigenlijk niet voor bedoeld zijn zoals ontlasting en afval. De vrouw komt halverwege tot stilstand en merkt dat het kindje komt, het is
veel te vroeg om te bevallen en ze besluit nog een stukje door te lopen om de afdeling te halen. Dat lukt haar niet.. Tegen de tijd dat er een vpk hulp komt bieden ligt het prematuur babytje al in de goot, met daarnaast een hoop bloed, de placenta en een geschrokken en aangedane moeder.. Het is nog een jong meisje, 22 jaar. Bill is het eerst bij de moeder en zorgt voor de baby , het leeft nog. Hij neemt het kindje mee naar binnen waar wij worden gevraagd te helpen.
Ik help de moeder overeind en pak alle met bloed besmeurde spullen op. In de tussentijd heeft Karin een grote bak gepakt waar alles in kan. De moeder wordt naar binnen gestuurd, geen rolstoel, of arm wordt er aangeboden, gewoon lopends met het bloed nog langs haar benen sijpelend.. Ik sta met handen vol vieze doeken, klemmetjes en scharen en kijk het allemaal geschrokken aan. Het enige wat ik uit kan brengen is: Oh mijn god! De vrouw wordt binnen op een bed gelegd en niet meer naar om gekeken. Het kleine babytje ligt onder de warmte lamp en krijgt een naar verhouding, enorm zuurstof slangetje in zijn inieminieneusgaatjes gedrukt. Als alles wat we op dat moment kunnen is gedaan voor het kindje, mag ik de goot gaan schoon maken. Met een metalen bekkentje schep ikhet inmiddels gestolde bloed op en gooi het in een emmer. Alles gaat in een groot gat achter de labour ward. Wanneer ik de deksel optil komt er een onbeschrijfelijke vieze geur uit. Snel kieper is de placenta en de rest in het gat.
Ik kan het maar niet geloven. Vanmorgen werd ze weggestuurd omdat het niet ernstig wed gevonden en nu is ze bevallen, in een vieze goot!!! En zeer waarschijnlijk zal het kindje niet overleven. 5 maanden is nog veel te jong en nog maar net levenvatbaar. Met water word de rest
weggespoeld. Een eindje verderop zitten patienten in dezelfde goot en springen op wanneer ze zien wat er langs komt. Een uurtje later zie ik dezelfde patienten weer in de goot zitten, elkaars haren te doen, alsof er niets aan de hand is. Het kindje leeft nog ongeveer 1.5 uur. Ik kijk elke vrije minuut naar het kleine pramatuurtje om te checken of de borstkas nog beweegt. Als ik zie dat de magere borstkan nog op en neer gaat slaak ik een zucht van opluchting. Totdat ik om het hoekje kom kijken en een weinig beweging zie. Ik blijf kijken en raak dedunne armpjes aan om een reactie op de wekken. Nog een klein zuchtje komt er uit het kleine mondje. Dan is het stil.. Dat was dus haar laatste adem.. Wat nu?? Ik roep er iemand bij die concludeerd dat het kindje inderdaad is overleden. De hele dag nog geen arts gezien, nu ook niet. Achteraf komt Bill eraan en vertelddat hij iets is vergeten. Het kindje had glucose moeten krijgen en twee soorten antibiotica. Dat is nu te laat. Dit was in Nederland nooit ongemerkt voorbij gegaan en zou er haast een ontslag aan zijn broek hebben gehangen door nalatigheid. Karin heeft de zorg voor demoeder op zich genomen. De moeder heeft het kindje nog eventjes vastgehouden toen het leefde, en nu vlak nadat het gestorven is dringt Karin erop aan dat de moeder het kindje nog even ziet om afscheid te nemen. Onze collega lachen er een beetje om en vinden het een raar idee. Toch het kindje gepakt en aan de moeder laten zien. Ze is ontroerd maar raakt het kindje niet aan.. Vader en rest van de familieleden zijn nergens te bekennen. Ik heb het er wel even moeilijk mee.Na het korte vreemde afscheid wordt een klein opgevouwen pakketje met daarin het mini-lichaampje op de plank in de spoelkeuken gelegd, onder een viezeplank met daarop een uitlekkende po.

* 15 april 2011
Operatie aan baarmoeder gezien. Enorme vleesboom in baarmoeder en buitenbaarmoederlijks zwangerschap. Als deze vrouw niet zo'n enorm grote vleesboom had
gehad, dan was ze overleden aan de buitenbaarmoederlijk zwangerschap. De druk van de vleesboom heeft de bloeding beperkt.
- Tijdens de operatie vraagt de arts om iets aan mij. Ik sta samen met Karin als enige onsteriel en mogen dus dingen pakken en aangeven. Ik begrijp niet watde arts zegt achter zijn dikke kartoenen mondkapje en kijk hem niet-begrijpend aan. Hij wijst, met zijn bebloede klemmetjes naar een paar drums op de tafel achter mij. Ik hoor hem iets zeggen van gaas. Met een steriele tang pak ik een gaasje uit de tommel maar hoor een hoop protest. Dat was niet goed. In de tussentijd ligt de operatie stil en kijkt iedereen mij verachtingsvol aan. Ik haal mijn schouders op en zeg dat ik er geen woord van versta. Nog bozer en op haast militaire manier wodt ik toegesproken. Er ligt een gaasje naast de trommels, die wijs ik aan, ja die bedoelt hij. En nu? Ik loop naar de chirurg toe en wil hem het gaasje aangeven. Weer een boze blik en en onverstaanbare woorden. Ik begrijp er geen snars van! Ik kijk Karin aan en zij haalt ook haar schouders op. Dan zegt de operatie assistent iets over water over de gaasjes. Ik loop de deur door en houd de gaasjes onder de lopende kraan, nog steeds geen idee waarom en wat ik aan het doen ben. Ik kom terug met druipend natte gaasjes in mijn hand. De chirurg doet en stap van de operatie tafel vandaan en wijst naar zijn voorhoofd waar pareltjes van zweet naar beneden druppelen. Oh! Hij wilt dat ik zijn voorhoofd afdep!! Ik moet er hard omlachen en zeg dat hij dat ook gewoon had kunnen zeggen in plaats van omslachtig van alles aanwijzen. Ik dep zijn voorhoofd onhandig af, waardoor zijn bril bijna van zijn hoofd, in het grote gapende gat in de buik van de patient valt. Net op tijd schuif ik de bril terug zijn neus op. Ik geloof niet dat ik toen een heel goede indruk heb achtergelaten. Niet veel later sta ik bij het hoofdeinde van de patient en praat met de anesthestist. De infuuspaal staat links van mij en dondert ineens en stuk naar beneden. Het draaidopje waarmee de stang omhoog en omlaag te verstellen is, heeft het begeven. De anesthesist wijst naar de overkant van de tafel richting een grote kast met allerlei spullen erin zoals hechtdraad en katheterzakken. Ik loop er naar toe en vraag wat hij bedoelt. Hij zegt niets en wijst allen driftig mijn kant op. Weer begrijp ik niet wat er bedoelt wordt! De woorden die hij uitspreekt zijn totaal niet verstaanbaar en ik wordt er niet wijzer van. Na zeker een aantal minuten heen en weer gewijs, gemoppel en een inmiddels geiriteerde anesthesist, zegt Karin,misschien bedoelt hij de infuusstandaard die naast de kast staat. En ja hoor, ik moest de standaard pakken en naar zijn kant brengen en de infuuszakken overhangen. Pff wat doen ze toch moeilijk. Ze gaan ervan uit dat ik hun gedachten kan lezen. Achteraf kan ik er hard om lachen maar op dat moment voelde ik me zo stom als wat. Tijdens de hele operatie werd er van alles uitgelegd, heel interessant en mooi om te zien. Tussendoor komt het gepsrek op een of andere manier altijd terrecht op mannen en trouwen. Ik vertelde dan mijn vader en moeder hier komen om alleseens met eigen ogen te zien. Oh dat is mooi zegt een van de oudste artsen in de zaal. Dan kan ik ze gelijk persoonlijk om je hand vragen. Ik denk dat je wel 20 koeien waard bent. Haha! Met een glimlach vertel ik dat we thuis een boerderij hebben met ongeveer 70 melkkoeien en dat ik wel wat meer waard ben dan dat. De artsen zijn eventjes stil maar beginnen dan hard te lachen. Ze komen tot de conclusie dat het dus niet zo gemakkelijk zal zijn om een mzungu aan de haak te slaan. De sfeer is helemaal omgeslagen en wordt haast gezellig op de operatiekamer. De operatie is goed gegaan en de vrouw gaat naar de ICU (intensive care unit) om te herstellen. Het was nog een heel gedoe om toestemming van de vrouw en haar man te krijgen voor de operatie. De vrouw is 33jaar en kinderloos. Ze wil nog heel graag kinderen schenken aan haar man en wilt dus haar baarmoeder behouden. Dit is helaas geen optie. De vleesboom is zo groot dat haar buik hard en dik is. Ze zou doodgaan als de operatie niet werd gedaan. De man is er het meest op tegen en krijgt dan ook een preek van de artsen. Dan stemmen ze alsnog in voor de operatie. Gelukkig maar want vanbinnen was het een stuk ernstiger dan in eerste instantie werd gedacht. Door de buitenbaarmoederlijke zwangerschap bloedde de vrouw hevig, maar de druk van de vleesboom heeft de bloeding
gestelpt. Alles wat er tijdens de operatie is verwijdert word later met de hand uitgezocht en in een lege kartonnen doos gedaan. De man van de patient wordt erbijgeroepen en de arts laat de doos met bloederige inhoud zien. De man schrik zich rot. De arts geeft weer een lange preek op onvriendelijke toon en de man van de patient lijkt erg onder de indruk. Later vraag ik na wat er nu precies is gezegd. De man heeft een lesje gekregen en en werd beschuldigd van het bijna vermoorden van zijn vrouw omdat hij de operatie weigerde. Het is een triest verhaal. Wanneer de vrouw geen kinderen kan schenken aan de man, dan komt het geregeld voor dat de man, de vrouw aan de kant zet voor een meer vruchtbaar exemplaar. Ook kan de vrouw uit de familie worden verstoten. Oneerlijke wereld.

Het weekend zijn we in Sumve gebleven. We hadden geen stroom. Mn laptop was leeg, mn mobiel was leeg, mn boeken uitgelezen. Wat een saaie boel zonder stroom. Toch een geslaagd weekend gehad. Mooie foto's gemaakt, de markt over geweest, eten gekookt voor D&W, wonderbaarlijk toch nog prima vermaakt zonder elektriciteit.

Begin volgende week volgt de rest, misschienzelfs wel nog meer foto's! Heb mijn hele verhaal nog lang niet verteld!

Groetjes!

Xus Marlussi